Insanin, Rabb'iyle munasebetinde asil olan mânâdir, ozdur, ruhtur. Fakat, onlari tasiyan da lafizlardir, sekillerdir, kaliplardir. Bundan dolayi, mutlaka o lafizlara, kaliplara da dikkat edilmelidir. Esas alinan mânâyi, mazmunu o kaliplarin tasimasi lazim.
Dolayisiyla, kalip ve sekillerin hicbir mânâsi yok denilemez. Zâhirî ahkam onlara bina edilir. Ne var ki, namaz vardir namazdan iceri, oruc vardir oructan iceri. Onun icin buyurulur ki, "Kad eflehal mu'minûn. Ellezîne... Mu'minler kurtuldu. O mu'minler ki..." (Mu'minûn Sûresi, 23/1) Ismi mevsûlun silasi "hum fî salâtihim hâsiûn" (Mu'minûn Sûresi, 23/2) seklinde geliyor. Yani, "Onlar, her zaman namazlarinda husû icindedirler." "Hum yusallûn... Onlar namaz kilarlar." denmiyor. Sebata ve devama isaret eden bir kalip kullaniliyor. Yani, buyuruluyor ki; ne zaman olursa olsun namazda hasyet yasayanlardir, husû arayanlardir kurtulanlar.
Biz, bir insanin sadece namazina bakarak onun namazda husû arayan biri olup olmadigini belirleyemeyiz. Bu, insanin vicdani ile Allah arasindadir. Dolayisiyla biz kendimizi husn-u zan etmeye zorlariz. Ama bazi kimseler namazlarinda, oruclarinda oyle dikkatsizdirler ve iffetleri mevzuunda carsida pazarda oyle sulu hareket ederler ki; insan ne kadar husn-u zan ederse etsin, sahit oldugu hareket hakkinda olumlu dusunceyi Islâmî cercevede bir yere koyamaz.
Mesela; birisi hemen tekbir alir, sen daha Fâtiha'nin yarisina gelmeden rukûa varir. Burada kendini ne kadar zorlarsan zorla ona namaz kildi diyemezsin. Mesela, rukûda hakkini vere vere, kelimeleri guzelce telaffuz ederek bazi fukahaya gore bir kere "Subhâne rabbiyel azîm" demek sarttir. Cok hizli soyluyorsa mânâsi yoktur onun. Bazi fukahaya gore ise, onu en az uc defa soylemek gerekir. Onun icin, rukûda ve secdede en az uc defa yavas yavas, kelimeleri tam telaffuz ederek bu tesbihi soylemeliyiz. Daha az soyluyorsak, baskalarini hakkimizda musbet dusunme hususunda zorlamis oluruz. Boylece bazi kaliplar, bizim onunla eda etmeye calistigimiz mânâ, muhteva ve mazmunu tasiyici olmaz. Dolayisiyla, hakkimizda husn-u zan edenler vehme ve kuruntuya husn-u zan etmis olur.
Cok kimselerin hizli hizli okudugu Fâtiha, Kur'an degildir. Cunku, Kur'an oyle inmemistir. Boyle alelacele okunan Fâtiha ile kilinan namaz namaz degildir. Bir nefeste, o nefes bitmeden sûreyi sona erdirme telasiyla, solugun tikandigi yerde hizlica ve can havliyle alinan ara nefeslerle okunan Kur'ân'la kiraat farzi yerine gelmis olmaz. Lafizlar mânâlarin kalibidir; ama kalip mânâya uygun olmasi lazimdir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder